REKLAM
Ötenazi (Eski Yunanca’da “iyi ölüm” anlamına gelen euthanasia kelimesinden gelir), genellikle tedavi edilemez bir hastalığı olan veya dayanılmaz acılar çeken bir kişinin, acısız veya en az acıyla yaşamına son verilmesi eylemidir.
Bu kavram; etik, hukuki, dini ve tıbbi boyutlarıyla tüm dünyada yoğun tartışmalara neden olan son derece karmaşık bir konudur.
Ötenazi Türleri
Ötenazi uygulaması genellikle iki ana türde incelenir:
1. Aktif Ötenazi (Doğrudan Müdahale)
Aktif ötenazi, bir sağlık profesyonelinin (doktorun) hastanın yaşamına son vermek için doğrudan ve kasıtlı bir eylemde bulunmasıdır.
- Örnek: Hastaya ölümcül dozda ilaç içeren bir enjeksiyonun doğrudan uygulanması.
- Hukuki Durumu: Çoğu ülkede, bu uygulama bir tür cinayet veya kasten öldürme olarak kabul edilir ve yasaktır. Yalnızca bazı ülkelerde (Hollanda, Belçika, Lüksemburg gibi) yasal ve sıkı kurallara tabidir.
2. Pasif Ötenazi (Tedaviyi Kesme)
Pasif ötenazi, hastayı hayatta tutan tedavi veya yaşam destek sistemlerinin (solunum cihazı, beslenme tüpleri vb.) kesilmesi veya başlanmaması yoluyla hastanın doğal sürecinde ölmesine izin verilmesidir.
- Örnek: Tedavisi imkânsız olan bir hastanın, kendi isteğiyle veya yasal vasisinin onayıyla, yaşam destek ünitesinden çıkarılması.
- Hukuki Durumu: Birçok ülkede, özellikle tedavinin faydasız (ümidin olmadığı) olduğu durumlarda ve hastanın iradesiyle, yasal veya etik olarak kabul edilebilir bir uygulama olarak görülür.
Yakın Kavramlar
Ötenaziyle karıştırılabilen iki kavram daha vardır:
- Hekim Destekli İntihar (Yardımlı İntihar): Hastanın yaşamına son verecek ilacı doktor sağlar, ancak bu ilacı hastanın kendisinin alarak ölüm sürecini başlatmasıdır. İsviçre ve ABD’nin bazı eyaletlerinde bu uygulama yasal çerçevede mevcuttur.
- Palyatif Bakım: Tedavisi mümkün olmayan hastalarda, hastalığın ilerleyişini durdurmak yerine hastanın acısını ve diğer semptomlarını hafifletmeyi amaçlayan tıbbi bakımdır. Ötenaziden farklı olarak amacı yaşamı sonlandırmak değil, yaşam kalitesini artırmaktır.
Türkiye’deki Durumu
Türkiye Cumhuriyeti’nde yürürlükte olan kanunlara göre ötenazi kesinlikle yasaktır.
- Hasta Hakları Yönetmeliği’nin ilgili maddeleri, “Ötenazi yasaktır. Tıbbi gereklerden bahisle veya her ne suretle olursa olsun, hayat hakkından vazgeçilemez. Kendisinin veya bir başkasının talebi olsa dâhil, kimsenin hayatına son verile1mez.” şeklinde açıkça düzenlenmiştir.