REKLAM
Kan Tahlilinde HCT (Hematokrit) Nedir?
Kan tahlili sonuçlarınızda gördüğünüz HCT, Hematokrit‘in kısaltmasıdır. Hematokrit, kanınızın hacim olarak yüzde kaçının kırmızı kan hücrelerinden (alyuvarlar) oluştuğunu gösteren çok önemli bir parametredir. Başka bir deyişle, kanınızın ne kadarının “katı” (hücreler) ve ne kadarının “sıvı” (plazma) kısımdan oluştuğunu oranlayan bir değerdir.
Bu test, genellikle tam kan sayımının (hemogram) bir parçası olarak yapılır ve anemi (kansızlık), polisitemi (kan hücrelerinde artış) ve dehidrasyon (vücudun susuz kalması) gibi durumların teşhis ve takibinde kullanılır.
Hematokrit (HCT) Normal Değerleri Nedir?
HCT değeri yaşa, cinsiyete ve hatta yaşanılan yerin rakımına göre değişiklik gösterebilir. Laboratuvardan laboratuvara referans aralıkları küçük farklılıklar gösterse de genel olarak kabul edilen normal değerler şunlardır:
- Yetişkin Erkeklerde: %40 – %54
- Yetişkin Kadınlarda: %36 – %48
- Çocuklarda: Yaşa göre değişmekle birlikte genellikle %30 – %44 arasındadır.
Not: Hamilelik sırasında kanın sıvı kısmı arttığı için HCT değerlerinde hafif bir düşüş görülmesi normaldir.
HCT Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
HCT seviyesinin normalin altında olması, genellikle anemi (kansızlık) olarak adlandırılan durumun bir göstergesidir. Kanda yeterli sayıda sağlıklı kırmızı kan hücresi bulunmadığı anlamına gelir. Bu hücreler vücuda oksijen taşımakla görevli olduğu için düşüklüğü çeşitli belirtilere yol açar.
HCT Düşüklüğünün Nedenleri:
- Demir Eksikliği: En yaygın anemi nedenidir.
- B12 Vitamini veya Folik Asit Eksikliği: Bu vitaminler kırmızı kan hücresi üretimi için gereklidir.
- Kan Kaybı: Travma, ameliyat, mide kanaması veya yoğun adet kanaması gibi nedenlerle olabilir.
- Kronik Hastalıklar: Böbrek hastalıkları, kanser veya bazı enfeksiyonlar kemik iliğinde kan üretimini baskılayabilir.
- Kemik İliği Sorunları: Lösemi gibi hastalıklar kan üretimini doğrudan etkiler.
- Hemoliz: Kırmızı kan hücrelerinin normalden daha hızlı yıkılması.
Düşüklüğün Belirtileri:
- Sürekli yorgunluk ve halsizlik
- Soluk cilt rengi
- Nefes darlığı (özellikle efor sırasında)
- Baş dönmesi ve baş ağrısı
- Çarpıntı ve hızlı kalp atışı
- El ve ayaklarda üşüme
HCT Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
HCT seviyesinin normalden yüksek olması, kanın daha yoğun ve akışkanlığının azalmış olduğu anlamına gelir. Bu durum polisitemi olarak adlandırılır ve kan pıhtılaşması riskini artırabilir.
HCT Yüksekliğinin Nedenleri:
- Dehidrasyon (Sıvı Kaybı): En sık görülen nedenlerden biridir. Yeterli sıvı alınmadığında kanın plazma (sıvı) kısmı azalır ve HCT değeri oransal olarak yükselir. Vücuda yeterli sıvı alındığında değer normale döner.
- Sigara Kullanımı: Kronik oksijen azlığına neden olarak vücudun daha fazla kırmızı kan hücresi üretmesine yol açar.
- Yüksek Rakımda Yaşamak: Havadaki oksijen miktarının az olması nedeniyle vücut, oksijen taşıma kapasitesini artırmak için kan üretimini artırır.
- Ağır Akciğer ve Kalp Hastalıkları: Vücudun yeterli oksijen alamadığı KOAH gibi durumlarda kemik iliği uyarılır.
- Polisitemia Vera: Kemik iliğinin kontrolsüz bir şekilde çok fazla kırmızı kan hücresi ürettiği nadir bir kan hastalığıdır.
- Bazı Böbrek Hastalıkları veya Tümörler.
Yüksekliğin Belirtileri:
- Baş ağrısı ve baş dönmesi
- Bulanık görme veya çift görme
- Ciltte kızarıklık ve kaşıntı (özellikle sıcak banyodan sonra)
- El ve ayaklarda karıncalanma veya yanma hissi
- Nefes darlığı ve göğüs ağrısı
Kan tahlili sonuçlarınızdaki HCT değerinin normal aralıkların dışında olması durumunda, bu durumun nedenini belirlemek ve uygun tedaviyi planlamak için mutlaka bir doktora danışmanız gerekmektedir.