REKLAM
WBC, “White Blood Cell” (Beyaz Kan Hücresi) ifadesinin kısaltmasıdır ve Türkçe’de akyuvar veya lökosit olarak da bilinir. Kan tahlilinizdeki WBC değeri, bir mikrolitre (μL) kanınızda bulunan toplam beyaz kan hücresi sayısını gösterir.
Beyaz kan hücreleri, vücudun bağışıklık sisteminin temel askerleridir. Onların birincil görevi, vücudu bakteri, virüs, mantar ve diğer yabancı istilacılara karşı korumak, enfeksiyonlarla savaşmak ve hasarlı dokuları temizlemektir. Bu nedenle WBC sayımı, vücutta bir enfeksiyon veya iltihaplanma olup olmadığını anlamak için yapılan en temel ve önemli kan testlerinden biridir.
Beyaz Kan Hücrelerinin (WBC) Tipleri ve Görevleri
WBC’ler tek bir tip hücre değildir; her biri farklı bir göreve sahip olan beş ana türden oluşurlar:
- Nötrofiller (%40-60): En yaygın akyuvar türüdür. Özellikle bakteriyel enfeksiyonlara karşı ilk savunma hattını oluştururlar. Enfeksiyon bölgesine hızla hareket eder ve istilacıları yutarak (fagositoz) yok ederler.
- Lenfositler (%20-40): Bağışıklık sisteminin “hafızasını” oluştururlar. Viral enfeksiyonlara karşı savaşmada ve vücudun daha önce karşılaştığı patojenleri tanıyarak onlara karşı antikor üretmesinde kilit rol oynarlar. B hücreleri ve T hücreleri olmak üzere alt tipleri vardır.
- Monositler (%2-8): En büyük akyuvar hücreleridir. Vücuttaki “çöpçüler” olarak bilinirler. Ölü hücreleri, yabancı partikülleri ve enfeksiyon kalıntılarını temizlerler. Dokuya geçtiklerinde makrofaj adını alırlar.
- Eozinofiller (%1-4): Özellikle parazitik enfeksiyonlarla mücadelede ve alerjik reaksiyonların kontrolünde görev alırlar. Alerji ve astım gibi durumlarda sayıları artabilir.
- Bazofiller (%0.5-1): En nadir bulunan akyuvar türüdür. Alerjik reaksiyonlar sırasında histamin gibi kimyasallar salgılayarak iltihabi yanıtı tetiklerler.
WBC Normal Değer Aralığı Nedir?
WBC sayımı için normal değer aralığı, yaşa ve laboratuvara göre küçük farklılıklar gösterebilir. Ancak genel olarak kabul edilen aralık şöyledir:
- Yetişkinler ve çocuklar için: Mikrolitre (μL) başına 4,000 ila 11,000 arası (4.0 – 11.0 x 10⁹/L)
Yenidoğan bebeklerde bu değerlerin daha yüksek olması normaldir.
WBC Yüksekliği (Lökositoz) Ne Anlama Gelir?
WBC sayısının normal aralığın üzerine çıkması durumuna lökositoz denir. Bu, genellikle bağışıklık sisteminin bir tehdide karşı harekete geçtiğinin bir işaretidir.
WBC Yüksekliğinin Yaygın Nedenleri:
- Enfeksiyonlar: Vücudun bir bakteri, virüs veya mantarla savaştığının en yaygın belirtisidir. Apandisit, zatürre, idrar yolu enfeksiyonu gibi durumlar sayıyı hızla artırır.
- İltihaplanma (Enflamasyon): Romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar veya yaralanma ve doku hasarları (yanıklar, kalp krizi) WBC sayısını yükseltebilir.
- Stres: Yoğun fiziksel (ağır egzersiz) veya duygusal stres, vücudun kortizol salgılamasına neden olarak WBC sayısını geçici olarak artırabilir.
- Sigara Kullanımı: Kronik sigara içiciliği, solunum yollarındaki sürekli iltihaplanma nedeniyle WBC seviyelerini yükseltir.
- İlaçlar: Kortikosteroidler (kortizon) gibi bazı ilaçlar WBC sayısını artırabilir.
- Lösemi ve Diğer Kemik İliği Hastalıkları: Kemik iliğinin kontrolsüz bir şekilde anormal beyaz kan hücreleri üretmesiyle karakterize kan kanserleri, WBC sayısında aşırı yüksekliğe neden olabilir.
- Alerjik Reaksiyonlar: Özellikle eozinofil sayısını artırarak toplam WBC değerini etkileyebilir.
WBC Düşüklüğü (Lökopeni) Ne Anlama Gelir?
WBC sayısının normalin altına düşmesi durumuna lökopeni denir. Bu durum, vücudun enfeksiyonlara karşı savunmasız kaldığı anlamına gelir ve dikkatle incelenmesi gerekir.
WBC Düşüklüğünün Yaygın Nedenleri:
- Viral Enfeksiyonlar: Grip, kızamık gibi bazı virüsler kemik iliğini geçici olarak baskılayarak WBC üretimini azaltabilir.
- Kemoterapi ve Radyoterapi: Kanser tedavisinde kullanılan bu yöntemler, hızla bölünen kanser hücrelerinin yanı sıra sağlıklı kemik iliği hücrelerine de zarar vererek WBC üretimini düşürür.
- Otoimmün Hastalıklar: Lupus veya romatoid artrit gibi bazı durumlarda bağışıklık sistemi kendi beyaz kan hücrelerine saldırabilir.
- Kemik İliği Bozuklukları: Aplastik anemi veya bazı lösemi türleri gibi kemik iliğinin yeterli hücre üretemediği durumlar.
- Ağır Bakteriyel Enfeksiyonlar (Sepsis): Bazen çok şiddetli enfeksiyonlar sırasında beyaz kan hücreleri hızla tüketilebilir ve üretim hızı yetişemez.
- İlaçlar: Bazı antibiyotikler, tiroid ilaçları veya antipsikotikler yan etki olarak WBC sayısını düşürebilir.
- Vitamin Eksiklikleri: Ciddi B12 veya folat eksikliği de kan hücresi üretimini etkileyebilir.
Kan tahlili sonucunuzda WBC değerinizin normal aralığın dışında olması durumunda, bu durumun nedenini belirlemek için mutlaka bir hekime danışmanız gerekmektedir.