REKLAM
Karaciğer yağlanması, tıbbi adıyla hepatik steatoz, karaciğer hücrelerinde normalden fazla yağ (genellikle trigliserit) birikmesi durumudur. Normalde karaciğer ağırlığının %5’inden fazlası yağ olmamalıdır; bu oranın aşılması yağlanma olarak kabul edilir.
Karaciğer yağlanmasının nedenleri, temelde iki ana kategoriye ayrılır:
1. Alkole Bağlı Yağlı Karaciğer Hastalığı (AFLD)
- Yoğun Alkol Tüketimi: Karaciğerin birincil görevlerinden biri, tüketilen alkolü parçalamaktır. Aşırı alkol tüketildiğinde, karaciğer alkolü işlerken yağ asidi üretimi artar ve parçalama süreci bozulur. Bu da karaciğer hücrelerinde yağ birikimine neden olur.
2. Alkole Bağlı Olmayan Yağlı Karaciğer Hastalığı (NAFLD)
Bu, alkol tüketimi çok az olan veya hiç olmayan kişilerde görülen, günümüzde en yaygın karaciğer yağlanması türüdür. Nedenleri genellikle metabolik sendrom ile yakından ilişkilidir.
- Obezite ve Aşırı Kilo: Fazla kalori alımı ve hareketsiz yaşam tarzı, vücutta yağ olarak depolanır. Karaciğer, bu fazla yağı gerektiği gibi işleyip parçalayamadığında hücrelerinde yağ birikimi oluşur. Alkolsüz karaciğer yağlanmasının en temel sebebi obezitedir.
- Tip 2 Diyabet ve İnsülin Direnci: Kanda sürekli yüksek seyreden şeker seviyeleri ve insülin direnci (hücrelerin insüline doğru yanıt verememesi), karaciğerde yağ üretimini artırır. Diyabet, NAFLD’nin altında yatan ana faktörlerden biridir.
- Yüksek Kan Yağları: Yüksek Trigliserid ve Yüksek Kolesterol (özellikle kötü kolesterol – LDL) düzeyleri, karaciğer hücrelerinde yağ miktarının artmasını tetikler.
- Hızlı Kilo Kaybı: Aşırı hızlı ve yetersiz diyetlerle verilen kilolar, yağların hızla karaciğere taşınmasına neden olarak geçici veya kalıcı yağlanmayı tetikleyebilir.
- Yetersiz Beslenme ve Yanlış Diyet: Özellikle çok fazla işlenmiş gıda, doymuş yağ ve şekerli içecek tüketmek, karaciğerin yağ yükünü artırır.
Daha Az Görülen Diğer Nedenler
- Bazı İlaçlar: Bazı kortikosteroidler, kanser ilaçları veya tiroid ilaçları gibi düzenli kullanılan bazı ilaçlar karaciğer yağlanmasına yol açabilir.
- Az Aktif Tiroid (Hipotiroidizm)
- Polikistik Over Sendromu (PKOS)
- Hamilelikte Yağlı Karaciğer: Gebelikte nadiren görülen, ciddi bir durumdur.
- Viral Hepatitler: Hepatit C gibi bazı viral enfeksiyonlar karaciğer hücrelerinde hasara yol açarak yağlanmaya neden olabilir.
Karaciğer yağlanması, zamanında kontrol altına alınmadığında iltihaplanmaya (NASH) ve ilerleyen dönemde siroz ve karaciğer yetmezliğine yol açabileceği için ciddiye alınması gereken bir durumdur. Genellikle yaşam tarzı değişiklikleri (sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz) ile geri döndürülebilir bir hastalıktır.