REKLAM
Fistül, normalde birbiriyle bağlantısı olmaması gereken iki organ, damar veya bir organ ile vücudun dış yüzeyi arasında oluşan anormal, tünel şeklindeki bir geçiş yolu veya bağlantıdır.
Fistüller vücudun hemen hemen her yerinde oluşabilir ancak en sık görülen türü anal fistüldür.
Fistülün Temel Özellikleri ve Çeşitleri
Fistüller, vücutta doğal bir yol olmaması gereken bir yerden akıntıya veya içerik sızıntısına neden olur.
En Sık Görülen Tür: Anal Fistül
- Nedir: Makat (anüs) kanalı ile makat çevresindeki cilt arasında oluşan, genellikle küçük bir tüneldir.
- Nasıl Oluşur: Çoğu anal fistül, makat çevresindeki salgı bezlerinin enfeksiyon kapması ve iltihaplanması sonucu oluşan bir apse (irin birikmesi) ile başlar. Apse kendiliğinden veya cerrahi olarak boşaltıldıktan sonra tam olarak iyileşmez ve geride bir tünel (fistül) bırakır.
- Belirtileri: Makat çevresinde sürekli veya aralıklarla gelen, kötü kokulu, kanlı veya irinli akıntı, otururken veya dışkılama sırasında artan ağrı, şişlik ve kızarıklık.
Diğer Yaygın Fistül Türleri
- Enterokutan Fistül: Bağırsak (enterik) ile cilt (kutanöz) arasında oluşan bağlantıdır. Bağırsak içeriği bu tünelden cilde sızabilir.
- Rektovajinal Fistül: Kalın bağırsağın son kısmı (rektum) ile vajina arasında oluşan anormal geçiştir. Bu durum vajinadan gaz veya dışkı sızıntısına neden olabilir.
- Arteriyovenöz Fistül (AV Fistül): Sanayide kullanılan, iki damar (atardamar ve toplardamar) arasında cerrahi olarak oluşturulan bir bağlantıdır. Bu, diyaliz hastalarının tedavisi için kan akışını hızlandırmak amacıyla bilinçli olarak oluşturulan bir fistül türüdür.
Fistül Neden Oluşur?
Fistüllerin oluşumunda genellikle altta yatan bir enfeksiyon, iltihaplanma veya travma vardır:
- Enfeksiyon ve Apseler: En sık görülen nedendir (özellikle anal fistüllerde).
- İltihaplı Bağırsak Hastalıkları (İBH): Özellikle Crohn hastalığı, bağırsak duvarlarında derin ülserlere ve fistül oluşumuna yol açabilir.
- Cerrahi Girişimler: Ameliyat sonrası iyileşme komplikasyonları veya yaralanmalar.
- Radyasyon Tedavisi: Özellikle pelvik bölgeye uygulanan radyasyon tedavisi sonrası doku hasarı.
Tedavisi
Çoğu fistül, özellikle anal fistül, kendiliğinden iyileşmez ve genellikle cerrahi müdahale gerektirir. Tedavi yöntemi, fistülün tipine, boyutuna ve çevredeki kaslarla (özellikle anal fistülde makat kaslarıyla) olan ilişkisine göre belirlenir.
Tedavi seçenekleri, basit kesi ve drenajdan (fistülotomi) daha karmaşık tünel kapatma tekniklerine (Seton yöntemi, flep kaydırma, lazer) kadar değişebilir.