REKLAM
Dalak büyümesi, tıbbi adıyla Splenomegali, dalağın normal boyutunun üzerine çıkması durumudur. Dalak, bağışıklık sisteminin ve kan hücrelerinin yönetiminde merkezi bir rol oynadığı için, genellikle vücutta altta yatan başka bir hastalığın veya durumun bir sonucu olarak büyür.
Dalak büyümesinin temel mekanizması, organın aşırı aktif çalışmasından veya içindeki kan akışının bozulmasından kaynaklanır.
Dalak Büyümesine Neden Olan Başlıca Sebepler
Dalak büyümesini tetikleyen durumlar geniş bir yelpazeyi kapsar ve genellikle şu kategorilere ayrılır:
1. Enfeksiyonlar (En Sık Görülen Neden)
Vücut bir enfeksiyonla savaşırken dalak, savunma hücreleri (lenfositler ve makrofajlar) üreterek ve filtreleme yaparak büyüyebilir.
- Viral Enfeksiyonlar:
- Mononükleoz (Öpücük Hastalığı)
- HIV, Kronik Hepatit
- Bakteriyel Enfeksiyonlar:
- Endokardit (Kalbin iç zarının iltihabı)
- Tüberküloz
- Parazit Enfeksiyonları:
- Sıtma (Malarya)
- Toksoplazmoz
2. Kan ve Kemik İliği Hastalıkları
Dalak, eski kan hücrelerini filtrelemek ve kan hücrelerini depolamakla görevlidir. Bu süreçteki bozukluklar büyümeye yol açar.
- Kan Kanserleri:
- Lösemi (Kanda anormal beyaz küre artışı)
- Lenfoma (Lenf sistemi kanserleri, Hodgkin ve Non-Hodgkin)
- Hemolitik Anemiler: Kırmızı kan hücrelerinin normalden erken yıkılmasıyla karakterize kansızlık türleri (Örn: Orak Hücreli Anemi, Talasemi). Dalak bu hücreleri hızla temizlemeye çalıştığı için büyür.
- Trombosit Bozuklukları: İdiyopatik Trombositopenik Purpura (ITP) gibi trombositlerin yıkımının arttığı durumlar.
3. Karaciğer ve Dolaşım Sorunları
Karaciğere giden kan damarlarındaki (portal damar) basınç artışı, kanın dalakta birikmesine neden olabilir.
- Karaciğer Sirozu: Karaciğerin sertleşmesi sonucu kanın karaciğerden geçişi zorlaşır ve Portal Hipertansiyon gelişir. Bu basınç, kanın dalakta göllenmesine ve büyümesine yol açar.
- Kalp Yetmezliği: Kanın geriye doğru birikmesi.
- Damar Tıkanıklıkları: Dalağa giden veya dalaktan çıkan damarlarda kan pıhtısı oluşumu.
4. İltihaplı ve Metabolik Hastalıklar
Vücutta genel bir iltihaplanma veya bazı maddelerin depolanması dalağın büyümesine neden olabilir.
- Otoimmün Hastalıklar: Lupus (Kelebek Hastalığı) veya Romatoid Artrit gibi kronik iltihaplanmaya yol açan durumlar.
- Metabolik Bozukluklar: Gaucher hastalığı veya Niemann-Pick hastalığı gibi vücutta belirli yağların veya proteinlerin biriktiği kalıtsal hastalıklar.
5. Travma
- Karın bölgesine, özellikle sol göğüs kafesinin altına alınan şiddetli darbeler veya kazalar da dalağın kanamasına veya yırtılmasına neden olabilir.
Dalak büyümesi, genellikle altta yatan asıl hastalığın bir belirtisi olduğu için, doğru teşhis ve tedavi için mutlaka bir uzmana (Dahiliye veya Hematoloji) başvurmak gerekir.