REKLAM
Agorafobi, psikolojide bir tür kaygı bozukluğudur ve kelime anlamı “alan korkusu”dur (Yunanca agora “alan, pazar yeri” ve fobos “korku”).
Agorafobi, kişinin; yardım almanın zor olacağı, kaçışın imkânsız olacağı, kapana kısılmış veya çaresiz hissedileceği belirli durum veya yerlerden aşırı derecede korkması ve bu yerlerden kaçınması ile karakterizedir.
Bu kişiler, bu ortamlarda bir panik atak geçirme veya utanç verici bir duruma düşme korkusu yaşarlar ve bu nedenle günlük hayatlarını kısıtlayacak şekilde bu yerlerden uzak dururlar.
Agorafobide Korkulan Yaygın Durumlar
Agorafobisi olan bir kişi genellikle aşağıdaki ortamlardan en az ikisinden yoğun kaygı duyar ve kaçınır:
- Toplu Taşıma Araçları: Otobüs, tren, uçak, taksi, metro vb.
- Açık Alanlar: Köprüler, otoparklar, meydanlar, geniş caddeler.
- Kapalı Alanlar: Sinema salonları, tiyatrolar, alışveriş merkezleri, asansörler.
- Sıra Beklemek veya Kalabalıklar: Mağaza kuyrukları, kalabalık konserler veya pazarlar.
- Evden Tek Başına Ayrılmak: Kendini güvende hissettiği alandan uzaklaşmak.
Agorafobinin Özü Nedir?
Bu korkunun temelinde yatan, alanın kendisinden ziyade, o alanda kontrolü kaybetme ve acil bir durumda yardım alamama endişesidir. Şiddetli vakalarda, kişi evini tek güvenli alan olarak görmeye başlar ve günlerce hatta yıllarca evden çıkmaktan kaçınabilir, bu da sosyal izolasyona ve başkalarına bağımlılığa yol açar.
Agorafobi Belirtileri
Agorafobi genellikle panik bozuklukla birlikte görülür. Korkulan bir durumla karşılaşıldığında veya o durum düşünüldüğünde, kişi fiziksel ve psikolojik belirtiler yaşayabilir:
Fiziksel Belirtiler (Panik Atak Benzeri)
- Hızlı kalp atışı ve çarpıntı
- Nefes darlığı veya boğulma hissi
- Göğüs ağrısı veya sıkışması
- Terleme, titreme, sıcak basması
- Baş dönmesi, sersemlik hissi veya bayılacakmış gibi olma
Psikolojik ve Davranışsal Belirtiler
- Yoğun bir korku veya dehşet duygusu.
- Çıldırma, kontrolü kaybetme veya ölüm korkusu.
- Korkulan durumlardan kaçınma (Bu, hastalığın en belirgin özelliğidir).
- Evden tek başına çıkamama, dışarı çıkmak için her zaman bir refakatçiye ihtiyaç duyma.
Tedavisi
Agorafobi tedavi edilebilir bir kaygı bozukluğudur. Tedavi edilmediğinde günlük yaşamı ciddi şekilde kısıtlayabilir. Genellikle aşağıdaki yöntemlerin birleşimi kullanılır:
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Bu terapi, kişinin kaçınma davranışlarına neden olan düşünce kalıplarını değiştirmeye ve korkulan durumlara kademeli olarak maruz kalmayı (maruziyet terapisi) öğrenmeye odaklanır.
- İlaç Tedavisi: Psikiyatrist kontrolünde verilen bazı antidepresanlar veya anksiyolitik ilaçlar, kaygı ve panik atak semptomlarının hafifletilmesine yardımcı olabilir.
Bu konuda bir uzmana (Psikiyatrist veya Klinik Psikolog) danışmak, doğru tanı ve tedavi yolunu belirlemek için en önemli adımdır.