REKLAM
Determinizm, evrende meydana gelen her olayın belirli nedenlere bağlı olarak ortaya çıktığını savunan temel bir felsefi görüştür. Bu anlayışa göre hiçbir olay kendiliğinden veya tesadüf sonucu gerçekleşmez; her olay, daha önce yaşanan koşulların doğal bir devamı niteliğindedir. Yani nedenler belli olduğunda, sonuçlar da kaçınılmaz hâle gelir.
Bu görüş, özellikle doğa bilimlerinde sıkça karşılaşılan neden–sonuç ilişkisini temel alır. Bilimsel düşünceye göre doğadaki tüm olaylar belirli yasalara bağlıdır ve bu yasalar bilindiğinde olayların nasıl gerçekleşeceği önceden tahmin edilebilir. Determinizm, bu bakış açısını insan davranışlarına da uyarlayarak insanların tutum ve eylemlerinin; genetik yapı, çevre, eğitim, kültür ve geçmiş deneyimler gibi birçok etken tarafından şekillendirildiğini öne sürer.
Determinizm, özgür irade tartışmalarında önemli bir yer tutar. Bazı filozoflar bu görüşün insanın özgürce karar verme yetisini sınırladığını savunurken, bazıları ise özgür irade ile determinizmin bir arada var olabileceğini düşünür. Bu nedenle determinizm, hem felsefede hem de bilimde uzun süredir tartışılan önemli bir konudur.
Sonuç olarak determinizm, evrendeki tüm olayların ve insan davranışlarının rastlantıya değil, belirli nedenlere dayandığını açıklayan kapsamlı bir düşünce sistemidir.