Doğal çevre nedir?

Doğal çevre, en temel tanımıyla, insan eli değmeden, tamamen doğa olayları ve süreçleri sonucu kendiliğinden oluşmuş ve varlığını sürdüren tüm canlı ve cansız varlıkların oluşturduğu ortamdır.

Bu, Dünya’daki bütün sistemlerin (hava, su, toprak ve canlılar) birbiriyle uyum içinde olduğu ve insan müdahalesi olmadan işleyen, en geniş yaşam alanımızdır.

Doğal Çevrenin Temel Bileşenleri

Doğal çevre, Coğrafya biliminde genellikle dört temel küre (ortam) halinde incelenir ve bu küreler sürekli etkileşim halindedir:

1. Litosfer (Taş Küre)

Yerkürenin en dışındaki katı katmandır.

• İçerdiği Unsurlar: Dağlar, ovalar, vadiler, platolar, topraklar, kayaçlar ve yer kabuğunun tüm şekilleri.
• Rolü: Canlıların üzerinde yaşadığı, barındığı ve yer altı kaynaklarının bulunduğu ortamdır.

2. Hidrosfer (Su Küre)

Yeryüzündeki su varlıklarının tamamıdır.

• İçerdiği Unsurlar: Okyanuslar, denizler, göller, akarsular, buzullar ve yer altı suları.
• Rolü: Canlı yaşamın temel kaynağıdır, iklimi ve hava durumunu etkiler.

3. Atmosfer (Hava Küre)

Dünya’yı çepeçevre saran gaz tabakasıdır.

• İçerdiği Unsurlar: Hava (oksijen, azot vb. gazlar), rüzgar, yağmur, kar, sıcaklık, nem ve iklim olayları.
• Rolü: Canlıları Güneş’in zararlı ışınlarından korur, hava olaylarını oluşturur ve solunum için gerekli gazları sağlar.

4. Biyosfer (Canlı Küre)

Litosfer, Hidrosfer ve Atmosfer’de bulunan tüm canlı yaşam alanlarıdır.

• İçerdiği Unsurlar: İnsanlar da dahil olmak üzere bitkiler, hayvanlar ve mikroorganizmalar.
• Rolü: Canlılar arasındaki besin zincirlerini ve ekolojik dengeyi oluşturur.

Doğal Çevre vs. Beşerî Çevre

Doğal çevreyi daha iyi anlamak için, onun zıttı olan Beşerî Çevre kavramına bakmak gerekir:

Doğal çevre, insanın temel ihtiyaçlarını (barınma, beslenme, su, hava) karşıladığı ve hayatta kalmasını sağladığı için büyük bir öneme sahiptir.