REKLAM
İstenmeyen veya zararlı türlerin doğal bitki örtüsü ve fauna üzerinde büyük etkisi olabilir. Pestisitler veya zehirler gibi kimyasallar bu türlerden kurtulmak için kullanılabilir ancak genellikle çevre için zararlıdır veya diğer türleri etkiler. Yakalama, temizleme veya yok etme gibi alternatifler zaman alıcı ve zararlı haşereler üzerinde sadece küçük bir etkiye sahip olabilir. Biyolojik kontrol veya biyolojik mücadele zararlı ya da istenmeyen bir organizmanın diğer bir organizma ya da doğal düşman kullanılarak sayılarının kontrol edilmesidir. Zararlı organizmaların yanı sıra faydalı böcekleri öldüren geniş spektrumlu pestisitleri kullanmanın bir alternatifidir. Başarılı bir biyolojik kontrol programı diğer kontrollere olan ihtiyacı azaltır veya ortadan kaldırır. Başarılı bir biyolojik kontrol programı seçmek için, haşere popülasyon seviyeleri ve istila koşulları ile birlikte tanımlanmalıdır. Bir çevreye yeni bir organizmanın tanıtılması, çevreye veya diğer türlere yönelik risklerin asgari düzeyde olmasını sağlamak için dikkatli bir şekilde değerlendirildikten sonra yapılmalıdır.
Biyolojik Mücadelede Kullanılan Organizmalar
Biyolojik kontrol, zararlı haşere popülasyonlarının ekonomik ve çevresel uygulamalar üzerindeki etkilerini en aza indirmek için kontrol edilmelerinde doğal avcıların kullanılmasıdır. Bahçe bitkilerine zarar veren haşereleri kontrol etmek için doğal avcı hayvanlar, parazitler ve patojenler gibi canlı organizmaları kullanılır. Bunlar arasında zararlı böcekleri avlayan fakat bitkilere zarar vermeyen hanım böcekleri ve yaban arıları gibi organizmalar bulunur.
Opossumların ya da keseli sıçanların çevre üzerinde ormanları tüketmek, hastalık yaymak ve bazı kuşları avlamak gibi zararlı etkileri vardır. Bu sıçanların sayıları zehirli ilaçlar ve yakalama kombinasyonu ile kontrol edilmektedir. Bilim insanları şu anda keseli sıçan sayılarını kontrol etmek için etkili ve insancıl alternatifleri araştırmaktadır. Araştırılan bir biyokontrol stratejisi, yemler, bakteriler, virüsler veya parazitik solucanlar kullanan immünokontraseptiflerin geliştirilmesidir. Bu immünokontraseptifler opossumları kısırlaştırarak yavru üretmelerini önler.
Biyolojik Kontrolün Avantajları
Böcekler, yabani otlar veya başka türlü zararlılar, sinir bozucu olabilirler. Bundan daha da ötesi, organizmaların doğal çeşitliliği tarafından sağlanan hassas dengeyi bozarak dünyanın ekosistemini ve tarımını tahrip edebilirler. Tüm bu zararlılar biyolojik olarak kontrol edilebilirler.
Biyolojik kontrol çok özel bir stratejidir: Zararlı haşere popülasyonunu kontrol edecek, kimyasal veya mekanik kontrol yöntemlerine karşı kullanılan çevreci bir alternatiftir. Örneğin, yabani ot öldüren kimyasallar meyve taşıyan bitkileri de yok edebilirken, biyolojik mücadele yabani otları yok ederken meyvelere zarar vermez. Çevreye bırakılan doğal düşmanlar, genellikle yönetmeleri gereken zararlı haşere nüfusunu azaltarak kendi soylarını sürdürebilirler. Bu, ortama girmelerinin ardından sistemin akıcı bir şekilde çalışmasını sağlamak için çok az çaba sarf edilmesi gerektiği anlamına gelir. Ayrıca biyolojik kontrolün diğer haşere kontrol yöntemlerinden daha uzun süre yerinde tutulabileceği anlamına gelir.
Biyolojik kontrol son derece etkilidir: Kontrol edilmesi istenilen haşere popülasyonu ne olursa olsun kontrol altına alınır. Ortama getirilen avcı doğal olarak zararlıları hedef almaya eğilimli olacağından çoğu zaman haşere popülasyonlarının azaldığı görülür.
Güvenlik endişelerini azaltır: Kimyasal pestisitlerin aksine biyolojik madde olarak da adlandırılan biyolojik kontrol ajanları, çevrede uzun süreli kalıntı bırakmazlar, yeraltı suyuna sızmazlar veya dirençli böcek türleri oluşturmazlar. Biyolojik kontrol çevresel, yasal ve kamu güvenliği endişelerini en aza indirir. Entegre haşere kontrolü, biyolojik önlemleri diğer önlemlerle birlikte kullanır
Biyolojik Kontrolün Dezavantajları
Bir zararlı tamamen yok edilmek istenirse biyolojik kontrol doğru seçim değildir. Zararlıların biyolojik olarak kontrol haline alınmasının bazı dezavantajları şunlardır:
Biyolojik kontrol kararsız olabilir: Bir ekosistemde serbest bırakılan doğal düşman kontrol edilemeyebilir. Çevreye yeni bir türü getirmenin doğal besin zincirini bozma riski vardır. Bir zararlıyı yönetmesi gerekirken avcıların (biyokontrol için kullanılan doğal düşmanların) farklı bir hedefe geçme olasılığı her zaman vardır, mesela tarlaları istila eden böcekler yerine mahsulleri yiyebilirler.
Çok renkli Asya hanım böcekleri yaprak bitlerinin kontrolü için 30–35 yıl önce Amerika Birleşik Devletleri’ne getirilip doğaya salınmış ancak beklenmeyen şekilde kışı geçirmek amacıyla evleri istila eden bir zararlı haline gelmiştir. Bir başka örnek Hint gri gelincikleri veya boz kuyruksürenlerin şeker kamışı alanlarındaki yılanları ve sıçanları kontrol etmek için Hawaii’ye getirilmesidir. Bu canlılar aynı zamanda yerli Hawaii kuşlarını, amfibileri, sürüngenleri ve kümes hayvanlarını avlamaktadır. Hawaii ve Porto Riko’daki yıllık yaklaşık 50 milyon dolarlık hasar, Hint geri gelinciklerinin verdiği zarardan kaynaklanmaktadır. Modern yöntemler, zararlı türlerin ortaya çıkma olasılığını büyük ölçüde azaltır.
Yavaş ilerleyen bir süreçtir: Biyolojik ajanların haşere popülasyonu üzerindeki etkili olması için çok zaman ve sabır gerekir. Pestisitler gibi diğer yöntemler anında sonuç verir ama biyolojik kontrolün sağladığı etki uzun vadelidir.
Maliyetlidir: Uzun vadede ucuz olsa da, aslında bir biyolojik kontrol sistemi kurma süreci masraflıdır. Bir biyolojik ajanı incelemek, seçmek, test etmek ve yetiştirmek için önemli harcamalar yapılabilmektedir. Ancak, düşük seviyeli haşere popülasyonlarına biyo ajanların uygulandığı durumlarda, haşere kontrolü uzun vadeli ve ucuz olabilir. Bazı mantarların sporları böceklerin içine nüfus eder, içinde büyür ve onları öldürürler. Böceğin ölmesi yaklaşık bir hafta sürer. Aşırı böcek istilaları için yüksek bir uygulama oranına ihtiyaç duyulmadığı sürece mantarlar uygun maliyetlidir. Bir çevreye yeni bir türün tanıtılması biraz maliyetli olsa da, kendine özgü doğası nedeniyle sadece bir kez uygulanması gereken bir taktiktir.
Kaynakça:
https://biocontrol.entomology.cornell.edu
http://www.agaclar.net
https://sciencing.com
odevvebilim.com