REKLAM
Araştırma yaparken kullanılan bilgiler, kaynak olarak adlandırılır.
Kaynaklar, bilginin elde edilme biçimine ve doğrudanlık derecesine göre ikiye ayrılır:
➡️ Birincil kaynaklar
➡️ İkincil kaynaklar
Bu iki kaynak türü, araştırmacının bilgiye ne kadar doğrudan ulaştığını gösterir.
🥇 Birincil Kaynak Nedir?
Birincil kaynak, bir olay, kişi ya da durum hakkında ilk elden bilgi veren, yani doğrudan kaynaktan alınan belgelerdir.
Bu kaynaklar, olayın yaşandığı döneme veya bilgiyi üreten kişiye ait olur.
🔹 Birincil Kaynak Örnekleri:
- Günlükler ve mektuplar
- Otobiyografiler
- Resmî belgeler (yasalar, tutanaklar, arşiv kayıtları)
- Fotoğraflar, haritalar, videolar
- Eserin ilk baskısı
- Deney sonuçları
- Röportajlar
- Tarihî objeler ve el yazmaları
📘 Örnek:
“Nutuk”, Atatürk’ün kendi sözleriyle yazdığı bir eser olduğu için birincil kaynaktır.
🥈 İkincil Kaynak Nedir?
İkincil kaynak, birincil kaynaklardan elde edilen bilgilerin yorumlandığı, açıklandığı veya değerlendirildiği kaynaklardır.
Yani bilgi, başka bir kişi tarafından yeniden aktarılmıştır.
🔹 İkincil Kaynak Örnekleri:
- Ders kitapları
- Ansiklopediler
- Akademik makaleler
- Biyografiler
- Tezler ve araştırma raporları
- Belgeseller
- Kitap özetleri veya incelemeleri
📘 Örnek:
Bir tarihçinin Atatürk’ün “Nutuk” eserini inceleyip yorumladığı bir kitap, ikincil kaynaktır.
⚖️ Karşılaştırma Tablosu
| Özellik | Birincil Kaynak | İkincil Kaynak |
|---|---|---|
| Bilgi Türü | İlk elden bilgi | Yorumlanmış bilgi |
| Zaman | Olayın yaşandığı dönem | Olaydan sonraki dönem |
| Örnekler | Mektup, belge, fotoğraf, günlük | Ders kitabı, makale, belgesel |
| Kullanım Amacı | Doğrudan kanıt sağlar | Bilgiyi açıklar ve yorumlar |
🧠 Sonuç
Bir araştırmada birincil kaynaklar doğrudan bilgi sunarken, ikincil kaynaklar bu bilgiyi açıklayıp yorumlar.
Bilimsel ve tarihî çalışmalarda güvenilir sonuçlar elde etmek için her iki kaynak türünün birlikte kullanılması önemlidir.