REKLAM
Big Data (Büyük Veri), geleneksel veri işleme yazılımlarının depolayamadığı, yönetemediği ve analiz edemediği kadar büyük hacimli, yüksek hızda akan ve çeşitli formatlarda olan veri kümeleridir.
Büyük Veri, sadece verinin büyüklüğünü değil, aynı zamanda bu devasa veri yığınını anlamlı, değerli bilgilere dönüştürmek için kullanılan teknoloji, yöntem ve süreçlerin tümünü kapsayan bir kavramdır.
Büyük Verinin Özellikleri: 5V Kuralı
Bir veri kümesinin Büyük Veri olarak nitelendirilmesi için genellikle “5V” kuralını karşılaması gerekir:
1. Hacim (Volume)
Bu, verinin büyüklüğünü ifade eder. Büyük Veri, terabaytlarca (TB), petabaytlarca (PB) hatta zettabaytlarca (ZB) hacme ulaşabilir. Sosyal medya paylaşımları, akıllı cihaz sensörlerinden gelen kayıtlar ve kurumsal işlem logları bu hacmi oluşturur.
2. Hız (Velocity)
Bu, verinin oluşma ve işlenme hızını ifade eder. Veriler sürekli, gerçek zamanlı veya neredeyse gerçek zamanlı olarak üretilir (örneğin, online alım satım işlemleri veya Twitter’daki anlık tweet akışı). Bu verilerin, değerli içgörüler elde etmek için aynı hızda analiz edilmesi gerekir.
3. Çeşitlilik (Variety)
Bu, verinin farklı formatlarda ve kaynaklarda olmasını ifade eder. Büyük Veri hem geleneksel tablolardaki gibi yapılandırılmış verileri (isim, adres, ödeme bilgisi) hem de yapılandırılmamış verileri (e-postalar, videolar, fotoğraflar, ses kayıtları, sensör verileri) içerir.
4. Doğruluk (Veracity)
Bu, verinin güvenilirliğini ve kalitesini ifade eder. Verinin hacmi arttıkça hatalı, eksik veya tutarsız olma riski de artar. Doğru kararlar alabilmek için verinin temiz ve güvenilir olması kritik öneme sahiptir.
5. Değer (Value)
Bu, toplanan verinin bir amaca hizmet etmesi ve işe yarar içgörüler sunması gerektiğini ifade eder. Bir veri ne kadar büyük olursa olsun, ondan anlamlı bilgi çıkarılamıyorsa bir değeri yoktur. Büyük Veri teknolojileri, bu yığından ekonomik veya stratejik değer yaratmayı amaçlar.
Büyük Veri Neden Önemli?
Büyük Veri’nin analiz edilmesi, işletmelere ve kurumlara rekabet avantajı sağlayan kritik bilgiler sunar:
- Daha İyi Karar Alma: Müşteri davranışlarını, pazar eğilimlerini ve operasyonel riskleri anlık olarak görmeyi sağlar.
- Müşteri Deneyimi: Müşteri etkileşimlerini analiz ederek kişiselleştirilmiş ürün önerileri ve hizmetler sunulmasına olanak tanır (Örn: Netflix‘in izleme geçmişine göre öneri yapması).
- Maliyet Azaltma ve Verimlilik: Operasyonel süreçlerdeki verimsizlikleri ve hataları tespit ederek tasarruf sağlar.
- Risk Yönetimi: Finans sektöründe dolandırıcılık tespiti veya sağlık sektöründe hastalık yayılımının tahmini gibi riskli durumları öngörmeye yardımcı olur.
Örnekler
Büyük Veri, hayatımızın birçok alanında kullanılır:
Alan | Büyük Veri Örneği | Elde Edilen Değer |
Sosyal Medya | Twitter, Instagram ve Facebook’taki milyarlarca paylaşım, beğeni ve etkileşim. | Kamuoyu duyarlılığını ve marka algısını anlama. Pazarlama kampanyalarını hedefleme. |
E-Ticaret | Amazon gibi sitelerdeki kullanıcı arama geçmişleri, satın alma alışkanlıkları ve tıklamalar. | Kullanıcılara özel ürün tavsiyeleri sunma, envanter yönetimini optimize etme. |
Finans | Saniyede gerçekleşen binlerce borsa işlemi, kredi kartı hareketleri. | Piyasaları analiz etme, dolandırıcılık faaliyetlerini gerçek zamanlı tespit etme. |
IoT ve Sağlık | Akıllı saatlerden, fitness takip cihazlarından veya hastane cihazlarından gelen anlık veriler. | Kullanıcının sağlık durumunu sürekli izleme, acil durumları önceden bildirme. |