Divan edebiyatında asıl anlatılmak istenenler içinde yaşadıkları toplumun ve devrin dertleri, sevinçleri, ızdırapları, ihtirasları; her türlü yaşayış ve duyuşlardır.
Divan edebiyatında, nasihatnameler başta olmak üzere birçok türde, kıssadan hisse çıkarma geleneği hakimdir. şairin anlatmak istediğinin iyi anlaşılması, savının kabul görmesi için başvurduğu örnekleme yoluyla anlatım da bunun gibi oldukça etkili ve yaygın bir kullanımdır.
Her edebiyat ürününde ve her edebiyat döneminde sembollerden yararlanılır: “Dîvân edebiyatında gül, gülmenin; lale ızdırabın ve ağlamanın sembolüdür” Divan edebiyatında, tabiattaki çiçekler, ağaçlar, bitkiler, kuşlar, hayvanlar birer sembol olarak kullanılmıştır. Asıl anlatılmak istenen yine insan ve toplumdur.